در این سری از پستها، به معرفی حشراتی میپردازم که تحت عنوان حشرات مفید (Useful Insects) نامیده می‌شوند.
این حشرات، در عرصۀ طبیعت نقش مهمی را در جلوگیری از تکثیر آفات و برقراری تعادل حیاتی (Equilibrium biology) ایفا می‌کنند و پرورش آنها می‌تواند علاوه بر سودآوری مناسب برای تولید کننده، باعث ایجاد تعادل زیستی در کشاورزی و باغبانی گردیده و بصورت مستقیم بر روی سالم سازی محصولات کشاورزی، تاثیر مثبت گذارد.
7- شیرمورچه : (Antlions)
شیرمورچه، شیرمور یا آسیابانک، در واقع جزء بالتوری‌های خانواده Myrmeleontoidea بوده و بعنوان شكارچی مخوف خاكهای نرم رودخانه و مزارع و جاده‌های خاكی مشهور است. این حشرات مفید تخمهای خود را درخاكهای نرم قرار داده و لارو آن در ته این گودال تعبیه شده و قیف مانند كمین نموده و منتظر طعمه خود میماند. شیر مورچه در سراسر کره زمین (به جز قطب شمال و جنوب) یافت می‌شود اما در جنوب و جنوب غربی آمریکا بیشتر یافت می‌شود و از حشراتی چون: مورچه، سوسک‌ها و سایر حشرات رونده تغذیه می‌نماید.
شیرمورچه از راسته بالتوری‌ها و خانواده مورچه خواران است. این موجود دوره کامل دگردیسی (تخم، لارو، شفیره و بلوغ) را طی می‌کند و در دوره بلوغ، بال بدست آورده و پرواز می‌کند. شیرمورها معمولا در مناطق خشک و شنی در سراسر جهان زندگی می‌کنند.
شیرمورچه یکی از شگفت انگیزترین موجوداتی است که تا به حال دیده شده است. شاید این موجود را به این دلیل شیرمورچه نامیده‌اند که شکار اصلی آنها مورچه‌ها هستند. یکی از موارد قابل توجه در مورد شیرمورچه (Antlion)، ساختن حفره‌های کوچک قیف مانند در شن و ماسه است که از آن به عنوان تله استفاده می‌کند.
لارو شیرمورچه، با کمک بدن بیضی شکل خود حفره‌هایی مخروطی به قطر و ارتفاع 2 تا 4 سانتیمتر ایجاد کرده و با آرواره‌های بلند خود در انتهای حفره درون خاک پنهان شده و با آرامش و صبر در انتظار طعمه خود می‌نشیند.
نکته مهندسی حفره‌های تله، شیب با زاویۀ بحرانی برای حرکت شن و ماسه است، بطوریکه با ورود طعمه، دیوار ریزش کرده و طعمه را به سمت انتهای حفره و آرواره‌های خود هدایت می‌کند.
درصورتیکه مورچه یا سایر حشرات به اندازه کافی بزرگ باشند، میتوانند از این گودال مرگ فرار کنند، اما معمولا شکار در برابر آرواره‌های قدرتمند شیرمورچه شانس چندانی ندارد.
این حشره، درون حفره را با شکم بیضی شکل خود کاویده و با استفاده از سر صاف خود، شن‌ها را حرکت داده و به سمت خارج پرتاپ می‌کند. این چرخه به این شکل است که شن‌ها را از قسمت عقبی بدن حرکت کرده و بوسیله سر جانور، به بیرون از حفره پرتاب می‌شوند. زمانیکه مورچه یا حشره کوچک دیگر، تصادفا وارد حفره می‌شود بر روی دانه‌های ریز و سست شن قرار گرفته و به عمق گودال فرو می‌روند. بدن قربانی در همین لحظه توسط آرواره‌های قدرتمند این حشره، اسیر شده و اغلب به سرعت سوراخ می‌شود. درصورتیکه شکار سعی در فرار کردن داشته باشد، اقدام به پرتاب کردن شن به سمت آن خواهد کرد و در نهایت اسیر آن می‌شود.
اسید فرمیک علاوه بر از پای درآوردن طعمه باعث هضم آسان آن توسط شیرمورچه می‌شود. شیرمورچه با استفاده از آرواره‌های خود که در بدن طعمه فرو می‌کند، مایعات بدن آن را که توسط اسید تزریق شده، نرمتر نیز شده است را مکیده و سپس لاشه را از گودال خارج کرده و گودال را برای قربانی بعدی آماده می‌کند.
شیرمورچه قربانی را به عمق بیشتری در درون شن‌ها برده و سیالات درون بدن او را می‌مکد. باقی ماندۀ جسد، بوسیلۀ لارو حشره به بیرون از حفره پرتاپ یا درصورت سنگین بودن به آرامی به بالا می‌کشد. وقتی که لارو این حشره به قدر کافی رشد کرد، وارد مرحله‌ای به نام شفیره (pupa) شده و سپس به مرحله بلوغ می‌رسد.
در طول فصل تابستان، لارو این حشره به تدریج رشد کرده و حفره بزرگتری خواهد ساخت.
پس از اتمام مراحل ساخت حفرۀ تله، این حشره به آرامی و بدون هیچگونه حرکتی درون گودال می‌خوابد و تمام بدن به استثنا آرواره‌های خرد کننده و بزرگش را به وسیله شن‌ها می‌پوشاند.
« فیلم شیرمورچه و نحوۀ شکار آن »
(( #شیرمورچه ))
ممنونم عالی بود مطلبتون.کامل و عالی.فقط کاش اسامی علمی و جنس و گونه های ایران رو هم اگر اطلاعاتی در دسترس بود میذاشتید.
سلام. ممنون
انشاله
سلام خدمت نویسنده محترم.همین الان که مطلب رو میخونم بالا سر یکی از همین گودالهای جالب نشستم و دارم سر به سر این حشره میزارم.البته که خیلی هم باهوشند.
اما اطلاع در مورد نام و چگونگی سیر زندگیشون نداشتم و از مطالب مفید شما بهره بردم.موفق و موئید باشید.
محمد حسین از گلپایگان
سلام
پایدار باشید عزیز ولی اذیتشون نکنین 🙂
زمان بچگی ما، یکی از سرگرمیهای ما، گرفتن همین شیرمورچه ها بود
البته اسمشونم نمیدونستیم چیه،
و به زبان محلی یه اصطلاحی واسه خودمون می‌گفتیم.
اما من تا حالا نمیدونستم که اینا بعد از بلوغ پرواز میکنن
و اون طوری که تو عکسا مشخصه، انگار تبدیل به سنجاقک میشن،
اما راستش باورش واسم یه مقدار سخته.
به هر حال ممنون که منو یاد حال و هوای بچگیم انداختین
ممنون عزیز
سلام من چند وقته یک شیر مورچه توی خونم اوردم
وشما میگید که به بلوغ برسه پرواز میکنه
خسته نباشید مرسی به خاطر این مطلب فوق العاده
خیلی ممنون
عاشق این وبسایت شدم من.عالی
هستید شما
متشکرم عزیز
ممنون
سلام.خواستم بابت وبسایت خوبتون ازتون تشکر کنم و امیدوارم باعث ایجاد انگیزه براتون بشه
سلام
ممنون
خسته نباشید مرسی به خاطر این
وبسایت زیبا
ممنون
بهترین وبسایتی که تاحالا دیدم.ازتون متشکرم
متشکرم