حداقل زمانی که بین آخرین سمپاشی تا برداشت محصول لازم است رعایت شود تا بقایای سم، مورد تجزیه عوامل طبیعی قرار گرفته و مقدار آن در سطح میوه ها و سبزیجات کاهش یابد را دوره کارنس (PreHarvest Interval-PHI) مینامند.
دوره کارنس بسته به نوع سم، مقدار مصرف، فرمولاسیون سم و نوع گیاه متغیر است. این مدت روی برچسب ظرف سم به اسم دوره کارنس یا PHI (PreHarvest Interval) نوشته شده است. رعایت این زمان به ویژه برای محصولات کشاورزی که به صورت تازه مصرف می شوند اهمیت بالایی دارد.
متاسفانه اغلب اوقات این محصولات قبل از اینکه دوره کارنس سم به پایان برسد، وارد بازار شده و در حالیکه بقایای سم هنوز در بافت های میوهها و سبزیجات وجود دارد به فروش میرسد.
این دوره در حقیقت زمان مورد نیاز برای تجزیه شیمیایی سم در گیاه بواسطه طی زمان یا شرایط اقلیمی و محیطی است. تابش آفتاب، باران و آب و هوای گرم از عواملی هستند که بر روی سرعت این تجزیه اثر میگذارند.
آیا غرقاب کردن برای مدتی، شستن و پوست گرفتن میوه، مانع از ورود سم به بدن می شود؟
شستن و پوست گرفتن میوهها تنها در مورد سموم غیر سیستمیک (که تاثیر تماسی بر روی آفات دارند) میتواند منجر به کاهش بار آلودگی شود اما درباره سموم سیستمیک (یعنی سمومی که به درون بافت محصول نفوذ میکنند) از بین بردن آلودگی سموم، تقریبا غیرممکن است. ولی چون در اغلب مواقع این مورد برای مصرف کنندگان نهایی قابل تشخیص نیست (مگر با نتیجه آزمایشگاه) پس عملا شستن، پوست کندن، خیساندن، غرقاب کردن برای چندین ساعت در آب و چنین اعمالی برای خروج سم از میوه، کارایی ندارد.
عوارض عدم توجه به دوره کارنس در سلامت انسان
باقیمانده سموم موجود در محصولات کشاورزی مصرفی با تجمع در معده و کبد که وظیفه دفع سموم را دارد موجب بروز بیماری های خطرناکی مانند سرطان خون و دستگاه گوارش، بیماری های تنفسی و عصبی و.. می شود. در واقع مصرف زیاد (هم در مقدار و هم در تعداد دفعات سمپاشی) و عدم رعایت دوره کارنس سموم موجب می شود آنچه به عنوان غذا وارد بدن انسان می شود در واقع ترکیبات رنگارنگ تهدید کننده سلامت او باشند.
توجه به دوره کارنس در کنار توجه به مفهوم LD50 میتواند باعث تولید محصول سالم و در نهایت جامعه سالم شود.
دوره کارنس سه نوع است:
1- سموم بدون دوره کارنس (0 روز)
2- سموم با دوره کارنس کوتاه مدت (15-1 روز)
3- سموم با دوره کارنس بلند مدت (60-15 روز)
اگر جلوی دوره کارنس، علامت صفر یا 0 بر روی یک سم نوشته شده باشد، به این معناست که شما میتوانید محصول گیاه را در همان روزی که سم را استفاده میکنید، برداشت نمایید. یعنی این سم دوره کارنس ندارد.
دوره کارنس یک سم را از کجا متوجه شویم؟
مانند مفهوم LD50 ، این مورد نیز روی بستهبندی سموم درج شده که بصورت دوره کارنس یا PHI ذکر شده است.
اگر از چند سم با دورههای کارنس متفاوت استفاده کنید، باید به کدام عدد PHI پایبند باشید؟
در صورت استفاده از سمهای ترکیبی با دورههای کارنس متفاوت، همیشه به آن زمانی توجه کنید که از همه طولانیتر است. به بیان دیگر، اگر دو سم متفاوت با دورههای کارنس 3 و 15 روز را به کار میبرید، میبایست 15 روز تا برداشت محصول دست نگهدارید.
REI چیست و چه تفاوتی با دوره کارنس دارد؟
تفاوت اساسی میان REI یا وقفه ورود محدود شده و دوره کارنس، آن است که REI به مدتی اطلاق میشود که میان زمان استفاده از سم وجود دارد تا زمانی که کارگران میتوانند بر روی محصولات کارهای دستی انجام دهند. درحالیکه دوره کارنس یا عدد PHI به برداشت محصول اشاره دارد.
MRL چیست؟
MRL نشان دهنده حداکثر میزان باقیمانده از سموم دفع آفات است که انتظار میرود هنگام استفاده از آنها بر اساس دستورالعملهای مشخص شده، بر روی یک محصول غذایی باقی بماند.
دوره کارنس یا PHI معمولا بر روی برچسب ظرف یا بسته سم نوشته میشود و رعایت آن یک مسئله قانونی بهشمار میرود. در واقع، کشاورزان و پرورش دهندگان گیاه، برای آن که اطمینان حاصل کنند که گیاه درمان شده از حداکثر حد باقیمانده سموم یا MRL تجاوز نمیکند، به اطلاعات PHI نیاز دارند.
در صورتی که پس از استعمال سم باران بارید، آیا میتوان دوره کارنس را کاهش داد؟ همچنین آیا میتوان از مقدار سمی کمتر از میزانی که بر روی برچسب محصول نوشته شده استفاده کرد؟
بسته به سموم و گیاهان مختلف، این مورد میتواند تغییر کند. بنابراین همیشه از دستورالعملهای موجود بر روی برچسب بهصورت دقیق استفاده کنید. عدم توجه به این دستورات، سلامتی کاربران محصولات شما را به خطر انداخته و شما را از نظر قانونی دچار مشکل میکند.
اگر قرار باشد محصول کشاورزی را برای مدت طولانی انبار کرده یا برای فراوری بفرستید، آیا باز هم لازم است که دوره کارنس را رعایت کنید؟
همیشه و تحت هر شرایطی باید مقررات مربوط به دوره کارنس را رعایت کرد. توجه داشته باشید که فاکتورهای متعددی که بر روی پسماندهای موجود بر روی محصولات کشاورزی درمان شده اثر میگذارند (شامل رشد گیاه، شرایط آب و هوایی، میکروارگانیسمهای خاک و غیره) در ارزیابیهای مربوطه لحاظ میشوند. به همین دلیل، عدم رعایت PHI باعث میشود که محصولات کشاورزی حاوی پسماندهایی باشند که از میزان MRL تجاوز میکنند. این موضوع در نهایت باعث آسیب رسیدن به سلامت مصرف کنندگان شده و برای کشاورز ریسک اقتصادی خواهد داشت.
لیستی از برخی سموم کشاورزی و دوره کارنس آنها:
نام سم دوره کارنس
استامی پراید 7-25 روز
مالاتیون 10 روز
لوفنورون + فنوکسی کارب 21 روز
سیرومازین 1 روز
رورال تی اس 14 روز
رانداپ 28 روز
دیازینون 10 روز
تیوفانات متیل 10 روز
تیودیکارب 22 روز
تیلت 21 روز
تیاکلوپراید 3-14 روز
توپاس 14-50 روز
تو فور دی 7 روز
تتراکونازول 3 روز
تبوکونازول 35 روز
پی متروزین 3-7 روز
پریکور انرژی 3 روز
پروکلیم فیت 7 روز
پروفنفوس 14 روز
پروفنفوس 14 روز
پروتئوس 3 روز
پروتئوس 3 روز
پاراکوات 60 روز
بیم 14 روز
بوسکالید + پیراکلواستروبین 28 روز
بردوفیکس 7 روز
بامپر 60 روز
باروک 7-15 روز
اینفینیتو 3 روز
ایمیداکلوپراید 21 روز
ایمونیت 4 روز
انویدور 14 روز
الیت 30 روز
استوربی 10 روز
اسپینوساد 3-14 روز
اسپیروتترامات 1-7 روز
ارتیواتاپ 2-3 روز
آوانت 1-10 روز
هالوكسي فوپ ـ آر ـ متيل 28 روز
نیکوسولفورون 42 روز
مطالب مرتبط:
سلام
ممنون از مطالب مفیدتون.از کجا بفهمیم REI سموم رو چقدره؟
سلام
تو گوگل باید سرچ کنید. روی سموم نوشته نمیشه – معمولا
سلام وقت بخیر. تشکر از پست مفیدِ جنابعالی. در مورد استفاده از سموم بصورت تدخینی(استفاده از فوگر) مخصوصاً در گلخانه دوره کارنس به چه شکلی هست؟ با تشکر از پاسخگویی
سلام
ممنون
روش استفاده، تاثیری در دوره کارنس نداره