یکی از روش‌هایی که باعث افزایش تولید مثل در گله‌های گوسفند و بز می‌شود، تشخیص زمـان فحلی آنها است؛ زیرا ضعـف در تشخیص به موقع فحلی و آبستنی، موجب می‌شود تـا فحلی‌های زیادی در زمان طول عمر اقتصادی گوسفند، از دست برود که این امر به خودی خود سبب طولانی‌تر شدن فاصلۀ دو زایمان و به تبع آن، ضررهای مالی فراوان به دامداران می‌شود.
بنابراین در این پست بـه ارائه مطالب مهمـی در زمینه فحلی و چرخۀ فحلی پرداخته می‌شود.
چرخۀ فحلی
چرخۀ فحلی عبارت است از یک دوره تقریباً 17 روزه در میش و 21 روزه در ماده بز (البته این ارقام میانگین است و در یک میش یا ماده بز ممکن است ایـن چرخه کمی کوتاه‌تر یا بلندتر باشد).
چرخه فحلی خود شامل 4 مرحله است.
1- مرحله پیش فحلی
مرحله رشد سریع فولیکول‌ها است که هورمون استروژن در حال بالا رفتن است.
2- مرحله فحلی
مرحلـه‌ای اسـت کـه یـک یـا چنـد فولیکـول غالـب، انتخـاب و بـه فولیکـول تخمک ریـز (فولیکولگراف) تبدیل می‌شـوند که بیشـتر ترشـح اسـتروژن توسـط این فولیکول‌های درشت انجـام می‌شـود. ایـن مرحلـه معمـولا 36-24 سـاعت به طـول می‌انجامـد. در ابتـدای مرحلۀ فحلـی (حتی ممکن اسـت قبـل از آن در مرحله پیش فحلـی) به دلیل ازدیاد هورمون اسـتروژن، فرومون‌های ماده ترشـح شـده و توسـط نر قابل تشـخیص می‌شـوند و حیوان نر دنبال حیوان مـاده میکنـد، ولـی هنـوز مـاده اجازۀ پـرش نمی‌دهـد.
در مرحلۀ فحلی، سـاعاتی کـه میش یا ماده بـز کاملاً زیـر نـر می‌ایسـتد، دورۀ ایسـتا فحلـی نامیده می‌شـود کـه به طـور میانگین 12 سـاعت به طـول می‌انجامد.
3- مرحله پسافحلی
رفتـار فحلـی، خاتمـه یافتـه و در محـل فولیکـول پاره شـده که لخته خون تشـکیل شـده اسـت، کم کم جسم زرد، ظاهر می‌شـود و در این مرحله، هورمون پروژسـترون از جسـم زرد در حال تشـکیل، به تدریج ترشـح می‌شـود.
4- مرحله نافحلی
در این مرحله که تشـکیل جسـم زرد کامل شـده و ترشـح غلظت بالای پروژسـترون، آزاد شـدن گنادوتروپین‌هـا از هیپوفیـز را مهار کـرده اسـت.
بنابرایـن در ایـن مرحله هیچگونـه رفتار فحلـی رخ نمی‌دهـد و رشـد فولیکول‌هـا به حدی نخواهد بود که فولیکولگراف تشـکیل شـود (طـی یـک یـا دو مـوج فولیکولـی در مرحلـه نافحلـی، فولیکول‌ها تـا مرحله‌ای رشـد می‌کنند و بعـد از آن به دلیـل کافـی نبـودن گنادوتروپین‌ها، تحلیـل می‌روند – آترزیـا).
در خاتمۀ مرحلۀ نافحلـی، جسـم زرد تحلیـل رفتـه و با تحلیل رفتن آن، پروژسـترون کم شـده و اثـر مهار کنندۀ آن از روی هیپوفیـز برداشـته شـده و با ترشـح گنادوتروپین‌ها و رشـد سـریع فولیکول‌هـا، دورۀ پیش فحلی بعـدی آغـاز می‌شـود و ایـن چرخه بـه همین صـورت تکرار می‌گردد.
با سلام . بنده دو راس بز سانن ماده دارم ک موقع خرید شیر داشتن و کم کم شیرشون خشک شد و الان یکسال هست ک دارمشون ولی فحل نمیشن و بز نر سانن هم یک راس دارم ک همیشه کنارشون حتی دو ماه پیش از آمپول پی جی ام استفاده کردم ولی جوابی نگرفتم میشه راهنماییم کنید تشکر