ای سی یا هدایت اکتریکی (به انگلیسی EC, ec مخفف Electrical Conductivity) است، نشان دهنده میزان املاح هادی موجود در آب یا میزان شوری محلول غذایی در سیستم هیدروپونیک می‌باشد.
واحد هدایت الکتریکی ohm-1 یا mho می‌باشد و واحد هدایت الکتریکی ویژه آب µ mho/cm (میکرو موس بر سانتیمتر) که در سیستم SI با µSiemens/cm (میکرو زیمنس بر سانتیمتر) نمایش داده می‌شود.
معمولاً وقتی از وازه “هدایت الکتریکی آب” استفاده می‌شود منظور همان “هدایت الکتریکی ویژه آب” می‌باشد. با توجه به این که هدایت الکتریکی رابطه مستقیمی با TDS و نمک‌های محلول در آب دارد، لذا اندازه‌گیری آن به منظور کنترل کیفیت آب از اهمیت زیادی برخوردار است.
اندازه گیری هدایت الکتریکی
یکی از راه های ساده تعیین غلظت املاح محلول در آب، اندازه گیری هدایت الکتریکی است. آب مقطر یا آب خالص تقریباً هادی جریان الکتریسیته نیست ولی اگر در آب نمک‌های محلول وجود داشت باشد آب را هادی جریان الکتریسیته می کند.
هر چه مقدار املاح حل شده در آب بیشتر باشد قابلیت هدایت الکتریکی نیز افزایش می یابد؛ به عبادت دیگر مقاومت الکتریکی آن کاهش می‌یابد.
با توجه به نقش درجه حرارت در میزان هدایت الکتریکی آب، اندازه گیری‌ها نسبت به درجه حرارت استاندارد که همان 25 درجه سانتیگراد است بایستی اصلاح گردد. هدایت الکتریکی به ازاء افزایش هر درجه سانتیگراد تقریباً 2% افزایش می‌یابد.
هدایت الکتریکی آب باران بین 2 تا 100 میکرو موس بر سانتیمتر تغییر میکند و در آب‌های سطحی و زیرزمینی از حدود 90 میلی موس بر سانتیمتر شروع شده و به چندین هزار میکرو موس می‌رسد.
هدایت الکتریکی آب دریاهای آزاد حدود 90,000 میکروموس است که در دریاچه‌های شور چندین برابر دریاهای آزاد است.
واحدهای اندازه گیری هدایت الکتریکی:
در سیستم متریک عبارتند از:
موس بر سانتیمتر که بصورت EC نشان داده می شود.
میلیموس بر سانتیمتر که بصورت 3-10 EC x نشان داده می‌شود.
میکروموس بر سانتیمتر که بصورت 6-10 EC x نشان داده می‌شود.
هدایت الکتریکی در هیدروپونیک:
دامنه مطلوب EC برای هیدروپونیک بین 1.5 تا 2.5 دسی زیمنس بر متر است. هر واحد EC معادل 640ppm از املاح موجود می‌باشد. EC بالا بعلت افزایش فشار اسمزی از جذب عناصر و آب از محلول غذایی جلوگیری میکند. غلظت کل نمک‌ها یا EC محلول تغییر میکند.
هرچه غلظت یون‌ها بیشتر باشند، جریان الکتریکی بیشتری برقرار شده و عدد بالاتری نشان میدهد و هر چه غلظت عناصر کمتر شود، عدد هدایت الکتریکی کمتری نشان داده می‌شود. تغییرات از 0 تا 25 شماره گذاری شده و معمولا مناسبترین آن کمتر از 2 می‌باشد.
هر چند میزان حساسیت گیاهان مختلف به شوری متفاوت می‌باشد ولی معمولا EC های بالاتر از 3 به تدریج بر رشد و کیفیت گیاهان اثر منفی خواهند گذاشت. با این وصف لازم است برای ساختن محلول‌های غذایی از آبی که هدایت الکتریکی آن کمتر از 1 می‌باشد استفاده نمود؛ زیرا پس از ساخت محلول غذایی EC آن به نسبت اضافه کردن عناصر غذایی افزایش می‌یابد. حال اگر EC آب مصرفی معادل 2 باشد پس از اضافه کردن ترکیبات غذایی، هدایت الکتریکی آن بیشتر از 2 و نزدیک 3 خواهد شد.
آب شرب شهری در صورت تصفیه صحیح، دارای EC کمتر از 1 است.
توصیه من به شما:
قبل از احداث باغ، زراعت، یا ایجاد سیستم هیدروپونیک، ابتدا توسط آنالیز آب توسط آزمایشگاه های معتبر یا دستگاه EC meter، از میزان EC آب منطقه یا منبع آبی خود اطلاع کسب کنید تا بعد از صرف هزینه برای تولید، دچار دردسرهای ناشی از شوری آب برای کشت خود نشوید.
رابطه EC با TDS
در آب تقریباً خالص رابطه بین هدایت الکتریکی و غلطت کل املاح به صورت زیر است:
EC = 2 TDS
وقتی غلظت ناخالصی‌ها در آب زیاد شود، یون‌ها بر روی حرکت یکدیگر اثر منفی گذاشته و دیگر هدایت الکتریکی محلول با غلظت یون‌ها رابطه خطی نخواهد داشت. در واقع رابطه بین TDS و EC برای هر نمونه آب فرق دارد و بستگی به غلظت و نوع ناخالصی‌های موجود در آب دارد.
برای بسیاری از آب های شهری و طبیعی EC (μmho/cm) 1/55 = (mg/l)TDS می‌باشد.