در جهان، 8 ماده برای بستر کشت هیدروپونیک رایج و متدوال می‌باشد، که در این پست به معرفی هشتمین آنها می‌پردازیم.
8. بستر کشت هیدروپونیک با فوم شیشه (Foam Glass):
فوم شیشه (شیشه اسفنجی) که نام دیگر آن سنگ‌دانه‌های رشد (Growstones) است، برای اولین بار در دهۀ 30 قرن بیستم در روسیه ابداع و ساخته شد و در ابتدا بعنوان یک ماده سبک برای شناورها طراحی شده بود ولی بعدا مشخص شد که خواص عایق حرارتی و صوتی بسیار خوبی دارد.
پس از آن بدلیل خواص اسفنجی بودن و تخلخل زیاد آن، در کشاورزی و باغبانی در سیستم‌های کشت خاکی (جهت سبک کردن خاک) و سیستم‌های کشت بدون خاک یا هیدروپونیک (بعنوان بستر کشت دایمی) بکار گرفته شد.
نحوه ساخت فوم شیشه به این صورت است که پودر ساییده شدۀ شیشه به همراه یک ماده گازآور مانند ذغال سنگ آسیاب شده را به درون قالب‌های از پیش آماده شده (جهت تولید فوم شیشۀ قالبی) ریخته سپس قالب به درون کوره با دمای تقریبی 10000 درجه سانتیگراد وارد می‌شود (به همین دلیل کاملا استریل خواهد بود).
حرارت زیاد، پودر شیشه را ذوب کرده و همچنین در اثر سوختن ذغال سنگ، گازهایی تولید می‌شوند. خروج گازها از شیشۀ مذاب، باعث بوجود آمدن ساختار سلولی شیشه می‌شود. پس از کوره، قالب به مرحله سردسازی آرام می‌رسد.
هرچه سرعت سرد شدن کمتر باشد، یکنواختی و همگونی ساختار سلولی شیشه بهبود می‌یابد. پس از سرد شدن کامل شیشه، بلوک‌ها از قالب خارج شده و در صورت نیاز با اره به ابعاد نهایی بریده شده و سپس بسته بندی می‌گردند.
برای مطالعه نحوه ساخت یک سیستم کشت هیدروپونیک خانگی با حداقل هزینه، بر روی عکس زیر کلیک کنید
ساختار شیمیایی فوم شیشه نزدیک به 100% مشابه ساختار شیمیایی شیشه معمولی است و به همین دلیل کاملا صُلب (سفت و محکم) بوده و تفاوت اصلی آن، وجود ساختار سلولی بسته است. رنگ تیره فوم شیشه به خاطر کربن موجود در ماده گازآور (ذغال سنگ) است.
بدلیل متخلخل بودن این ساختار، محصول نهایی مانند لیکا، بسیار سبک خواهد بود.
فوم شیشه را می‌توان کاملا از شیشه‌های بازیافتی تولید کرد که این یعنی برطرف کردن یک مشکل زیست محیطی با روشی پایدار و دوست‌دار طبیعت.
معمولا برای فوم شیشه‌هایی که برای کشاورزی استفاده می‌شوند، نیازی به وجود شکل یا قالب خاصی نیست و به همین دلیل سرد شدن آنرا تسریع می‌دهند و در نتیجه فوم شیشۀ بدون شکل، ایجاد می‌شود.
جهت کاهش ایجاد قارچ‌های سطحی بر روی خاک یا پشه‌های گلخانه‌ای خاکزی، می‌توان از خرده فوم شیشه بر روی بستر استفاده نمود. برای خرد و مصرف فوم شیشه، استفاده از دستکش ایمنی پیشنهاد می‌شود.
مزایای فوم شیشه در هیدروپونیک:
1- بسیار سبک وزن (چگالی 280-120 کیلوگرم در مترمکعب)
2- فضای هوای بیشتر (تا 70%) نسبت به پرلیت
3- استریل (تهیه شده در دمای 10000 درجه سانتیگراد)
4- پایداری بسیار بالا با قابلیت استفاده مجدد (تجزیه ناپذیر)
5- ارزان قیمت با قابلیت استفاده راحت
6- عدم فشرده سازی و واکنش به مواد شیمیایی
7- غیرسمی با pH خنثی
فیلم نحوه کاربرد فوم شیشه در سیستم‌های هیدروپونیک:
{ #فوم_شیشه }
معایب فوم شیشه در هیدروپونیک:
1- ساینده بودن در صورت حرکت در بستر
نحوه استفاده از فوم شیشه در کشاورزی:
- برای سیستم‌های گلخانه‌ای خاکی: 1 واحد از فوم شیشه، 2 واحد از کوکوپیت و 2 واحد از پیت ماس را با یکدیگر ترکیب کرده و بستر گیاه خود را ایجاد کنید یا با خاک و کمپوست مخلوط نمایید.
- برای سیستم‌های گلدانی خاکی: کف گلدان را مقداری فوم شیشه بریزید، ترکیبی از بستر مورد نظر خود را مانند پرلیت، کوکوپیت، پیت ماس، خاک برگ و… را بریزید و گیاه مورد نظر خود را درون گلدان بکارید.
- برای سیستم های هیدروپونیک: بسته به نوع سیستم، نحوه بکاربردن آن متفاوت است. در پست‌های آتی درباره روش‌های کشت هیدروپونیک و نحوه کاربرد آنها خواهم گفت.
مشخصات فنی فوم شیشه برای کشت هیدروپونیک:
1- هدایت الکتریکی 0.3 mS/cm
2- تخلخل کلی (حجمی) 85%
3- ظرفیت نگهداری آب (حجمی) 30%
4- هوای موجود در تخلخل (حجمی) 55%
5- دانسیته توده ایی 0.23 g/cm-3
6- اندازه ذرات mm 9.5-19
7- pH ثابت و پایدار
نکته: توجه داشته باشید که مشخصات فوق در مخلوط با سایر مواد بستر، حتما متفاوت خواهند بود.
جدول ظرفیت نگهداری آب و هوا در مواد متداول کشت هیدروپونیک پس از خروج آب اضافی:
سایر مواد بستر کشت هیدروپونیک که کاربرد کمتری دارند، بطور یکجا در پست بعدی…
مطالب مرتبط:
سلام و درود برشمااستاد عزیزم جناب آقای ساعدی دست مریزاد زحمات و پشتکار ستودنیست . کار شما بیادماندنیست
موفقیت شما ارزوی قلبی منه
کوچک شما بعقوب احمدی
با سلا و احترام خدمت شما دوست عزیز، آقای احمدی
ممنون از شما و من هم امیدوارم که در فعالییتون موفق و و پایدار باشید
با تشکر
آرش ساعدی