بستر کشت هیدروپونیک 6 – پیت

در جهان، 8 ماده برای بستر کشت هیدروپونیک رایج و متدوال می‌باشد، که در این پست به معرفی ششمین آنها می‌پردازیم.

6. بستر کشت هیدروپونیک با پیت (Peat):

پیت، پیت ماس (Peat Moss)، خزه پیت ماس (Sphagnum Peat Moss)، خزه زغال سنگ، تورب یا زغال سنگ نارس؛ به توده متراکم قهوه‌ای تا سیاه‌ رنگ خزه‌ها و گیاهان (و گاهی جانوران) که بطور ناقص تجزیه شده‌اند گفته می‌شود.

peat
پشته ذغال سنگ نارس در “بودن” در جزیره لوئیس (اسکاتلند)

تورب معمولاً در زمین‌های بسیار مرطوب مثل باتلاق‌ها و در مناطق معتدل و سردسیر جهان مانند توندار به وجود می‌آید که معمولا بطور دائمی در اشباع کامل آب هستند. تورب را می‌توان مرحله نخست تشکیل زغال‌ سنگ دانست. روند ساخت پیت در شرایط مساعد، در حدود 1 میلیمتر در سال است.

محل باتلاقی و همیشه اشباع از آب، بهترین مکان برای تشکیل تورب

یکی از کاربردهای پیت، سوخت فسیلی است. گرچه استفاده از آن به دلیل انتشار بیش از حد کربن و متان، در سال‌های اخیر محدود شده است. آتش سوزی پیت، مسئول برخی بلایای بزرگ بهداشت عمومی از جمله مه جنوب شرقی آسیا در 1997 شده است (Peat fires Indonesia 1997).

جمع آوری پیت جهت سوخت، 1905 میلادی

Peatland ها تا کنون در بیش از 175 کشور دنیا یافت شده اند اما عمدتا در کانادا، شمال غرب امریکا و دشت‌های سیبری پراکنده‌اند. بزرگترین معدن پیت جهان، در سیبری غربی بوده که اندازه آن بیش از مجموع مساحت دو کشور فرانسه و آلمان است (بیش از 100 میلیون هکتار). تاکنون حدود 7 درصد از کل از peatland ها برای کشاورزی و جنگلداری بهره برداری شده است.

نقشه پراکندگی جهانی معادن پیت

برخی از قدیمی‌ترین پیت لندها، دارای عمری در حدود 12000 سال (پایان آخرین دوره یخبندان) هستند.

برداشت نیمه مدرن پیت
برداشت مدرن پیت از معادن پیت

از پیت در کشاورزی با عنوان جادوی سیاه (Black Magic) یاد می‌شود که می‌توان بواسطۀ غنی بودن از مواد آلی و ریز مغذی‌ها، انتظار نتایج خوبی را در زمان برداشت محصولات کشاورزی داشت.

نحوه استفاده از پیت به دو صورت جامد یا مایع است. در مورد حالت جامد، پیت به تنهایی یا با سایر مواد، ترکیب و در بستر گیاه قرار می‌گیرد. در حالت مایع، عصاره پیت ماس گرفته شده و بعنوان نوعی کود مایع در هنگام آبیاری در اختیار گیاه قرار می‌گیرد.

مهمترین کاربرد پیت ماس در کشاورزی، حفظ رطوبت و جلوگیری از ایجاد حالت غرقاب در محیط اطراف ریشه است. اصلاح خاک به دلیل غنی بودن از نظر مواد آلی، یکی دیگر از کاربردهای مهم پیت در کشاورزی است.

ریشه دوانی گیاه در بستر پیت

نقش پیت در خاکهای سنگین رسی و سخت، باعث نرم و سست شدن خاک شده و به رشد بهتر ریشه کمک می‌کند.

نقش پیت در خاکهای شنی و ماسه ای، بعنوان ایجاد بستر کشت و تامین کننده مواد آلی برای گیاهانی که برای رشد و نمو به رطوبت بالایی احتیاج دارند، کمک به بهم پیوستن بافت اینگونه خاک‌ها، نگه داری کود و جلوگیری از آبشویی و حفاظت در برابر فرسایش اشاره کرد.

هنگام استفاده از خاکهای شنی و ماسه‌ای بعنوان بستر کشت برای گیاهانی که برای رشد و نمو به رطوبت بالا و شرایطی با pH اسیدی‌تر احتیاج دارند مانند بنفشه آفریقائی، همچنین برای رشد قارچها که میسلیوم (بافت مولد قارچ) در کمپوست با لایه‌ای از پیت ماس روی سطح آن رشد و نمو پیدا می‌کنند، کاربرد بسیار دارد.

نقش‌های پیت در اصلاح خاک، صرفا با بکار بردن نوع جامد آن امکان پذیر است.

کاشت مستقیم بذر در قالب‌های پیت ماس

پیت ماس به دلیل غنی بودن از مواد غذایی بویژه ریز مغذی‌ها، منبع بسیار خوبی برای تغذیه گیاهان می‌باشند.

پیت دارای تنوع رنگی قهوه‌ای روشن تا سیاه است که نشان دهندۀ میزان فشردگی پیت هستند و متعاقبا هر چه پیت فشرده‌تر باشد علاوه بر وزن و قیمت بالاتر، دارای مواد آلی بیشتری نیز هست. در ایران رنگ سیاه و تیره این ماده بیشتر مقبولیت دارد.

نقشه رنگ و میزان فشردگی پیت

پیت ماس دارای ماهیتی اسیدی است که کاملا مناسب جذب ریز مغذی‌های توسط گیاه است. در کنار مواد تشکیل دهنده پایه و اصلی خزه تورب از مقادیری نیترات (ازت)، پتاسیم و کلسیم به منظور غنای بیشتر و تبدیل آن به نوعی کود می‌توان بهره جست. از نشانه‌های کیفت این ماده یکی کیفیت و کمیت عناصر تشکیل دهنده آن و مقادیر نسبی آنها و دیگری ریز تر بودن دانه‌های آن می‌باشد.

جهت استفاده از پیت ماس در سیستم هیدروپونیک (آبکشت) می‌توان آنرا در ترکیب با سایر مواد مورد استفاده در بستر کشت هیدروپونیک مانند پرلیت، کوکوپیت، لیکا، ورمیکولایت و… بعنوان بستر رشد گیاه در نظر گرفت. گرچه در نهایت، استفاده از کودهای هیدروپونیک برای تامین سایر مواد مورد نیاز گیاه در طول رشد آن الزامی است.

پیت ماس قادر است تا 20 برابر وزن خشک خودش آب نگه دارد و بتدریج آن را در اختیار گیاه قرار دهد.

کاشت نشا در مخلوطی از پیت ماس، پرلیت و کوکوپیت

ادامه مواد بستر کشت هیدروپونیک در پست بعدی…

مطالب مرتبط:

بستر کشت هیدروپونیک، لیکا

بستر کشت هیدروپونیک، ورمیکولایت

بستر کشت هیدروپونیک، پشم سنگ

6 دیدگاه در “بستر کشت هیدروپونیک 6 – پیت

  1. تو ایران از کجا میشه ذغال سنگ نارس(نه پیت موس) تهیه کرد؟
    ممنون میشم راهنمایی کنید

  2. بازتاب: سموم کشاورزی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *