بهار و تابستان… زمان هجوم مگس‌ها

آغاز فصل گرما با هجوم و تکثیر انواع مگس‌ها و حشرات همراه است. خسارت حاصل از آسیب‌های مگس در امریکا، بالغ بر 2 بیلیون دلار! برآورد شده است.

مگس‌ها می‌توانند تا 25% افت در افزایش وزن پرواربندی و 15% افت تولید شیر را بطور غیرمستقیم باعث شوند و همچنین نقش بسزایی در انتقال بیماری‌های ویروسی و باکتری‌ها دارند.

خسارت‌های دیگر عبارتند از:

1. کاهش مصرف خوراک و کاهش تولید شیر
2. انتقال بیماری‌ها بخصوص اسهال، عفونت چشم، ورم پستان و بیماری‌های تنفسی
3. سلب آسایش دام بدلیل نیش زدن، ایستادن بیش از حد، ناراحتی‌های مرتبط با تخریب سم
4. کاهش کیفیت شیر
5. هزینه‌های بالای سم پاشی، مقاومت مگس و آلودگی محیط زیست
6. کاهش عملکرد پرسنل دامداری بدلیل مزاحمت مگس

برای مبارزه با مگس‌ها، ابتدا باید انواع مگس‌های رایج در دامداری، سیکل زمانی تکمیل دورۀ تخم تا مگس، محل نشستن بر روی دام، محل تخم گذاری و… را شناخت و با توجه به این موارد، نسبت به مبارزه با آنها اقدام کرد.

انواع مگس دامداری:

1- مگس شاخدار (Horn Fly):

بیشتر بر روی کتف و کمر دام می‌نشیند و با نیش زدن، از خون دام تعذیه می‌کند. تخم گذاری فقط روی کود تازه و خیس انجام می‌گیرد. زمان تبدیل تخم تا مگس 14-10 روز در هوای گرم است.

 

2- مگس آغل (Stable Fly):

از خون تغذیه کرده و بیشتر بر روی ساق پا و مکان‌هایی که رگ به پوست نزدیک است می‌نشیند. اغلب از اردیبهشت تا تیرماه دیده می‌شود. تخم گذاری روی دپوی کود و علوفه‌های فاسد انجام می‌گیرد و طول زندگی آن (تخم تا حشره بالغ) 3-2 هفته است. نیشی دردناک داشته و بسرعت به انواع سموم مقاومت پیدا می‌کند.

3- مگس صورت (Face Fly):

روی صورت، اطراف چشم و بینی دیده می‌شود و از ترشحات چشم، بینی، واژن، مقعد و زخم‌های سرباز تغذیه می‌کند. تخم گذاری روی کود تازه و خیس انجام می‌شود و از تخم تا حشره بالغ 21-12 روز بطول می‌انجامد.

 

4- مگس خانگی (House Fly):

پراکندگی زیاد داشته و در اغلب اماکن دیده می‌شود. از ترشحات چشم، بینی و فضولات تغذیه می‌کند. تخم گذاری روی فضولات، دپوی کود خشک، زباله و فاضلاب انجام می‌شود. زمان تخم تا مگس بالغ 14-10 روز است و در زمستان بصورت لارو و شفیره در محل دپوی کود، زمستان گذرانی می‌کند.

 

راهکارهای مقابله با مگس در دامداری:

1- کود برداری (ماشینی یا دستی).

2- خروج ضایعات بستر و علوفه‌های کپک زده از محوطه.

3- جمع‌آوری و خروج کودهای خیس ماکزیمم هر 3-2 روز یکبار.

4- خشک نگه داشتن بهاربندها و اصلاح فاضلاب و زهکش‌ها بگونه‌ای که چاله‌ای برای جمع شدن آب و ضایعات برای تخم گذاری وجود نداشته باشد.

5- پاکسازی و بهداشتی بودن و تمیز کردن آبخوری‌ها.

6- عدم راکد بودن هوا بوسیله فن تهویه و گردش هوا جهت کاهش تراکم مگس.

7- استفاده از حفاظ توری ریز بافت برای درب و پنجره‌ها (بویژه در قسمت گوساله دانی یا مکان زایمان دام‌های سبک و سنگین).

8- عدم استفاده از سموم بی‌اثر یا کم اثر یا تاریخ گذشته به بهانۀ صرفه جویی.

9- مبارزۀ ادامه‌دار و نه مقطعی در تمام طول سال جهت جلوگیری از طغیان در فصل گرما.

10- عمل آوری و تبدیل کود در گرما و سرما جهت به هم خوردن مکان تخم ریزی و کاهش حجم لاروها.

11- استفاده از افزودنی‌های روغنی به دپوی کود جهت نامناسب کردن کود برای تخم ریزی و پرورش لارو.

12- استفاده از گیاهانی مثل خرزهره، اسطخودوس و رزماری در اطراف محوطۀ دامداری که با متصاعد کردن اسانس خود، باعث دور شدن حشرات می‌شوند. استفاده از این گیاهان علاوه بر کاهش حجم مگس‌هاف باعث آرامش بیشتر دام در محیط نیز می‌گردد.

13- استفاده از نوار روغنی چسبناک معروف به کتل راب (Cattle Rub).

14- استفاده از انواع روش‌های اسپری، خوراکی، برچسب‌های گوش ضد حشرات، تله‌های فرمونی، تله‌های نوری، تله‌های چسبناک، نوارهای ضد مگس، گیاهان دور کننده و مبارزۀ شیمیایی (سم پاشی هر 2 هفته یکبار) بطور تلفیلی و همزمان استفاده شوند چون استفاده از یک روش به تنهایی موثر نخواهد بود.

15- استفاده از قشو اتوماتیک دامی هم در خاراندن بدن گاوها و ایجاد آرامش در آنها، نقش بسزایی دارد.

فراموش نکنید که موثرترین راهکار، حذف مکان تخم ریزی و از بین بردن لارو و شفیره است و بیش از 90% مگس در کمتر از 10% فضای دامداری تولید و تکثیر می‌شوند! بیش از 90% مگس‌های موجود در دامداری، ماده هستند و هر کدام از آنها در زمان تخم ریزی، توانایی قرار دادن بیش از 100 عدد تخم در هر مرحله را دارند!

توضیح مختصری درباره کتل راب (Cattle Rub):

این سیستم بسیار ساده اما کارآمد، براحتی با وسایل موجود در مکان دامداری قابلیت پیاده سازی را دارد.

چندین لایه برزنت که به دور یک سیم بکسل پیچیده شده‌اند و از طرفین با دو پایه محکم بر روی زمین قرار گرفته‌اند، آغسته به روغن یا گازوئیل شده و در محل رفت و آمد گاوها قرار میگیرد. دام‌ها با برخورد بدنشان به این مجموعه، علاوه بر کنده شدن تخم و لارو مگس‌ها از بدنشان، بدلیل بوی نامطبوع گازوئیل، دیگر بر روی بدن دام ها نمی‌نشینند. بجای گازوئیل می‌توان از سایر روغن‌ها برای ایجاد حالت چسبندگی استفاده کرد.

قرار دادن یک مخزن روغن در بالای کتل راب (Cattle Rub)، میتواند تا چندین روز شما را از ریختن هر روزۀ روغن بر روی این نوار راحت کند.

 

 

 

 

مطالب مرتبط:

1- فناوری‌های نوین کشاورزی: روش‌های افزایش سود در کشاورزی و دامپروری

2- قشو اتوماتیک دامی (برس دامی)

3- آخورهای نوین