در دنیا 6 روش کشت هیدروپونیک بطور متداول وجود دارد که در این پست به معرفی سومین آنها می‌پردازم. امکان ایجاد روش‌های مختلف با ترکیب این 6 روش اصلی نیز امکان‌پذیر است.
3- روش کشت جزر و مدی (Ebb and Flow)
یا روش زهکشی و غرقاب (Flood and Drain) که گیاهان به طریقی کاشته می‌شوند که ریشه‌ها در یک عمق محلول ثابت قرار می‌گیرند و محلول غذایی، 4-3 بار در طی روز تخلیه می‌شود تا امکان تنفس ریشه هم فراهم شود.
معمولا یک زمان سنج اتوماتیک به پمپ غوطه ور در مخزن وصل است و محلول غذایی را تزریق می‌کند و وقتی خاموش می‌شود محلول غذایی در اثر نیروی گرانش تخلیه می‌شود.
این روش میتواند به صورت سینی‌های لبه‌دار یا گلدان‌های حاوی پشم سنگ گرانولی (راکوول) حاوی گیاه باشد که پر و خالی از محلول می‌شود.
این روش یکی از قابل اطمینان ترین تکنیک‌های کشت هیدروپونیک برای در اختیار قرار دادن آب و مواد غذایی در محدودۀ ریشه است.
شایع‌ترین بسترهای مورد استفاده در این تکنیک، سنگ ریزه یا سنگ رودخانه‌ای و ماسه است. گرچه هر بستری که در حالت غرقاب بصورت شناور در نیایید نیز برای این تکنیک کاربرد دارد.
این تکنیک را میتوان مانند شکل زیر با روش کشت هیدروپونیک گلدانی تلفیق کرد.
فقط برای تزریق مواد به داخل سینی کشت از نیروی پمپ استفاده می‌شود و برای خروج آب و محلول غذایی براحتی میتوان از نیروی جاذبه زمین کمک گرفت.
پیشنهاد می‌شود که یک پمپ هوا برای تزریق هوای تازه به داخل مخزن اصلی در نظر گرفته شود تا باعث بهبود وضعیت هوای محلول در آب گردد.
اساسا 3 نوع سیستم جزر و مدی وجود دارد:
1- ظروف سری (Plant containers in series design)
در این سیستم، تمام ظروف بصورت جداگانه با آب و محلول غذایی تغذیه می‌شوند و در عین حال تمام ظروف هم به هم متصل هستند.
یک لوله سر ریز میتواند ارتفاع آب را در تمام گلدان‌ها بصورت یکسان تنظیم کند.
شما می‌توانید با تنظیم ارتفاع لوله آب سر ریز، ارتفاع غرقاب شدن بستر گیاه را تنظیم کنید. این مورد برای زمانیکه گیاه به سن بالاتری رسید، میتواند مفید باشد.
2- سینی سیل (Flooding tray design)
این سیستم که بصورت یک سینی مربع یا مستطیل کم عمق طراحی شده است، باعث می‌شود که با ورد آب از یک سمت، بصورت سیل گونه با طرف دیگر سینی برود و با تنظیم ارتفاع لوله زه کش (خروجی) میتوان ارتفاع سیل را در سینی کشت تنظیم نمود.
این سیستم بیشتر برای گیاهانی کاربرد دارند که فعلا در مرحله نشاگیری هستند تا پس از بزرگ‌تر شدن، به یک سیستم کشت هیدروپونیک دایمی منتقل شوند. گیاهان بصورت گلدانی یا سینی نشا در سینی کشت اصلی قرار می‌گیرند.
یکی از عیوب عمده این سیستم، ایجاد جلبک در سینی است که باید تمیز شوند. گرچه وجود خود جلبک باعث بروز مشکل نمی‌شود اما مصرف اکسیژن محلول در آب توسط جلبک که مورد نیاز ریشه‌های گیاه است، باعث بروز مشکل در روند رویشی گیاه می‌گردد.
علت بوجود آمدن این مشکل هم بخاطر نفوذ نور به داخل سینی کشت است.
برای مطالعه نحوه ساخت یک سیستم کشت هیدروپونیک خانگی با حداقل هزینه، بر روی عکس زیر کلیک کنید
3- مخزن تزریق و جمع آوری سیل (Surge tank flood and drain design)
در تمام سیستم‌های جزر و مدی، مخزن همیشه پایین‌تر از سیستم هیدروپونیک قرار دارد. اما در این روش مخزن اصلی بالاتر از سیستم کشت هیدروپونیک قرار می‌گیرد.
این تکنیک علاوه بر اینکه فضای عمودی بیشتری نیاز دارد، هزینه‌های راه اندازی آن نیز به نسبت دو روش دیگر، بالاتر است. اینتکنیک دارای دو مخزن است. یکی مخزن اصلی و دیگری مخزن هم سطح کننده محلول با گلدان‌های کشت.
آب از مخزن اصلی به مخزن هم سطح کننده توسط پمپ وارد می‌شود و به دلیل متصل بودن این مخزن به گلدان‌ها، آب و محلول غذایی بطور یکنواخت و هم سطح در بین تمام آنها توزیع می‌گردد.
پس از طی زمان مورد نیاز که بر اساس نوع و سن گیاه تنظیم می‌شود، توسط یک شیر برقی زمان‌دار، آب از خروجی انتهای گلدان‌ها به مخزن دوم و از مخزن دوم به مخزن اصلی بازگردانده می‌شود.
این تکنیک در این روش به دلیل هزینه‌های بالای راه اندازی، تقریبا منسوخ شده است.
تنظیم EC, pH, TDS مانند سایر روش‌های هیدروپونیک در این روش هم لازم و ضروری است.
این روش هم بصورت سیستم باز، نیمه بسته یا کاملا بسته قابلیت اجرا را دارد.
روش چهارم متداول کشت هیدروپونیک در پست بعدی…
مطالب مرتبط: