کل مواد جامد محلول (Total Dissolved Solids – TDS) که به سختی آب نیز معروف است، در واقع مقدار شفافیت آب را مشخص می کند.
منظور از TDS کل مواد جامد محلول در آب است که برابر مجموع غلظت همه یونهای موجود در آب میباشد. مواد محلول در آب ممکن است از نظر ماهیت «آلی» یا «معدنی» باشند.
مواد غیر آلی (معدنی) حل شده در آب شامل: مواد معدنی، فلزات و گازها می‌باشند. بعضی از مواد آلی به صورت ذرات کلوییدی هستند اما بیشتر مواد آلی به صورت محلول هستند. آلاینده‌های آلی ممکن است باعث بو، رنگ و طعم نامطبوع آب شوند.
مواد حاصل از تجزیه گیاهان، مواد شیمیایی آلی و گازهای آلی، اجزای آلی محلول در آب را تشکیل می‌دهند.
بسیاری از مواد حل شده در آب نامطلوب هستند. مواد معدنی، گازها و مواد آلی حل شده در آب ممکن است موجب بروز رنگ، طعم و بوی نامطلوب شوند. برخی از ترکیبات شیمیایی ممکن است سمی باشند و برخی از اجزای آلی محلول به اثبات رسیده است که سرطانزا هستند. البته باید توجه داشت که تمامی مواد محلول در آب نامطلوب نیستند. اما میزان مواد محلول مطلوب در آب بسیار اندک است.
واحد سنجش TDS، میلی‌گرم بر لیتر Mg/l میباشد که از آن با اصطلاح PPM یاد می‌کنند.
میزان کل جامدات محلول در آب از دو نظر قابل بررسی است:
مقدار مجاز: حداکثر مقدار مجاز TDS آب آشامیدنی در استاندارد آب شرب ذکر شده است. این مقدار در استاندارد آب شرب ایران 1500 و در شرایط ویژه 2000 میلی‌گرم در لیتر ذکر شده است.
مقدار مطلوب: مقدار مطلوب کل جامدات محلول در آب در استاندارد ذکر نشده است. اما آنچه که مسلم است هرچقدر ناخالصی‌های محلول در آب (خصوصاً آن دسته از ناخالصی‌ها که برای بدن مضر هستند نظیر نیترات) کمتر باشد آب گواراتر و سالم تر خواهد بود. از طرفی کاهش TDS ممکن است تغییر طعم آب را به دنبال داشته باشد و از آنجا که طعم و مزه آب یک پارامتر نسبی است و برای مصرف کنندگان مختلف متفاوت است، آستانه تغییر مزه نیز قابل اندازه‌گیری نبوده و لذا در استاندارد ذکر نشده است.
با این توضیحات، مشخص می‌شود که ممکن است مقدار ناخالصی‌های محلول در یک نمونه آب، از مقدار استاندارد تجاوز نکرده باشد، اما از نظر مصرف کننده آن نمونه مطلوبیت لازم جهت مصرف را نداشته باشد. بطور مثال TDS آب قم حدود 900 میلی‌گرم در لیتر است. مصرف این آب از نظر استاندارد آب شرب مجاز محسوب می‌شود. اما چنانکه می‌دانیم، آب قم مطلوبیت لازم را جهت مصرف ندارد و می‌توان با دستگاههای تصفیه آب خانگی، آبی به مراتب مطلوب تر و گواراتر تهیه و مصرف کرد.
ممکن است که میزان نیترات در یک نمونه از آب مشهد، 45 میلی‌گرم در لیتر گزارش شود. این میزان از حداکثر مجاز عنوان شده در استاندارد (50 میلی‌گرم در لیتر) کمتر است. به عبارتی این مقدار خط قرمز است و هر چه میزان نیترات در آب از این میزان کمتر باشد، بر سلامت آب افزوده می‌شود. به وسیله تجهیزات تصفیه آب خانگی می‌توان میزان نیترات آب را تا 90% کاهش داد.
در حال حاظر TDS آب تهران بین 300ppm تا 750ppm میباشد و TDS آب اطراف تهران 900ppm می باشد. دانستن این نکته هم مهم است که TDS بالای 500ppm مطابق با نظر اکثر پزشکان فعال در زمینه کیفیت آب اشامیدنی باعث بروز بیماری های زیادی می شود.
وجود ذرات معلق جامد بالا در آب باعث ایجاد رسوب در لوله های آب و کتری میگردد که این نشانه‌ایی مبنی بر بی‌کیفیت بودن آب آشامیدنی دارد.
سختی مناسب آب آبیاری مورد استفاده در گلخانه می‌بایست کمتر از 500ppm باشد.
ميزان EC رابطه مستقيم با TDS يا همان سختي كل دارد. در آب تقریباً خالص رابطه بین هدایت الکتریکی و غلطت کل املاح به صورت زیر است:
EC = 2 TDS
به همین دلیل معمولا دستگاههای سنجش EC و TDS بصورت یکجا عرضه می‌شوند تا قابلیت اندازه گیری هر دو را بصورت همزمان یا فقط با یک کلید داشته باشند. وقتی غلظت ناخالصی‌ها در آب زیاد شود، یون‌ها بر روی حرکت یکدیگر اثر منفی گذاشته و دیگر هدایت الکتریکی محلول با غلظت یون‌ها رابطۀ خطی نخواهد داشت. در واقع رابطه بین TDS و EC برای هر نمونه آب فرق دارد و بستگی به غلظت و نوع ناخالصی‌های موجود در آب دارد.
مقادیر استاندارد:
TDS آب تازه <1000 mg/L
TDS آب لب‌شور 10000-1000 mg/L
TDS آب شور 30000-10000 mg/L
TDS آب نمک> 30000 mg/L