کینوا (Chenopodium quinoa) گیاهی از خانواده تاج‌خروسیان یا Amaranthaceae بوده که بومی امریکای جنوبی با قدمتی 7000 ساله است و بدلیل خواص جالب خود به نام خاویار گیاهی نیز شهرت دارد.

این گیاه به دو دلیل مورد توجه مردم جهان قرار گرفته است:

الف) محصول کینوا که بذر آن است دارای ارزش غذایی زیادی است، پروتئین بالا و تعادل اسیدآمینه‌های مورد نیار انسان و همچنین وجود عناصر غذایی مورد نیاز بدن به میزان مناسب ازجمله کلسیم، پتاسیم، روی، منیزیم، آهن و بر است. علاوه بر این محصول، به‌عنوان یک گیاه دارویی شناخته شده است و همچنین مناسب برای افراد مبتلا به بیماری سیلیاک است. www.arashsaedi.com

ب) قدرت سازگاری مناسب و مقاومت به استرس‌های غیر زنده به‌ویژه نسبت به شرایط مختلف اقلیمی است. قدرت تولید محصول در اراضی دارای حاصلخیزی کم و حاشیه‌ای یا دارای محدودیت از نظر شوری خاک یا آب یا دارای محدودیت آبی از خصوصیات مهم این گیاه است.

کینوا در کنار تاج خروس، یکی از منابع پروتئین قوی اما ارزنقیمت در دنیا است.

 

با توجه به اینکه ایران نیازمند محصولاتی است که بتواند هم دارای توان تولید مناسب و کیفیت غدایی مطلوب باشد و در عین حال با توجه به تغییر اقلیم و محدودیت در اراضی مناسب وجود دارد و بحران آب هم در کشور به‌صورت جدی بروز کرده است، کینوا به‌عنوان یک گیاه زراعی مطلوب می‌تواند مورد توجه قرار گیرد و در تأمین نیاز غذایی کشور یک گزینه مطلوب به حساب آید.

کینوا بسیار سبک‌تر و خوش هضم‌تر از دانه‌های برنج و منبع غنی پروتئین، منیزیم، فیبر، فسفر، ویتامین B2، پتاسیم و دیگر مواد معدنی مانند‌ آهن است. مخصوصا برای کسانی که رژیم غذایی دارند و همچنین گیاهخواران توصیه می‌شود. کینوا سرشار از کربوهیدرات‌های مفید برای تامین انرژی بدن است.

کربوهیدرات‌ها برای متراکم کردن عضلات لازم است. دانه کینوا Quinoa با داشتن 3 گرم فیبر و 6 گرم پروتئین در هر یک‌ چهارم فنجان دارای فیبر و پروتئین بیشتری نسبت به دیگر غلات است. این بدان معناست که این دانه در ثابت نگه داشتن سطح قند خون موثر است. دانه‌های خوراکی علاوه بر کینوا با نامهای برنج اینکا و خاویار گیاهی نیز خوانده می‌شوند.

با توجه به معرفی جهانی و افزایش مصرف این گیاه خوراکی، قیمت آن در طی مدت 40 سال، 2 برابر شده است! مشتریان اصلی این گیاه فرانسه و امریکا هستند.

به دلیل اهمیت این ماده خوراکی از سوی سازمان خاروبار جهانی در سازمان ملل سال 2013 سال ” کینوا ” نامگذاری شده است. ارزش غذایی بسیار بالای دانه یا بذر آن موجب مقایسۀ آن توسط سازمان خاروبار جهانی (FAO) با شیر خشک گردیده است.

در سال 2014 کشور پرو با تولید حدود 115 هزار تن از این محصول، در رتبه نخست تولید جهانی قرار گرفت. قیمت صادرات دانه کینوا، بیش از 3.5 دلار به ازای هر کیلوگرم است. www.arashsaedi.com

در حال حاضر 25 گونه مختلف کینوا در جهان کشت می‌شود که تقاضای مناسبی هم در بازار‌های جهانی دارد. در فرآیند تولید این محصول بیشتر دانه گیاه مورد توجه قرار می‌گیرد در صورتی که سایر قسمت‌های گیاه نیز هم به لحاظ مصرف انسانی و هم در بخش دامپروری در تولید خوراک دام قابل استفاده است.

این گیاه به دلیل سازگاری بسیار بالا با شرایط آب و هوایی مختلف و نیاز کم به آب، قابلیت کشت گسترده در کشور را داراست و در مناطق با میزان بارش 80 تا 600 میلی‌متر قابل کشت است. از این رو می‌تواند به‌عنوان جایگزینی برای برنج محسوب شود و نیاز کشور به واردات برنج را کمتر کند. از سال 1393 کشت آزمایشی این گیاه در برخی از شهر‌های ایران نظیر کرج، ایرانشهر، اهواز و… انجام شد. www.arashsaedi.com

محدودۀ دمای رشدی برای این گیاه بین 4- تا 35+ درجه سانتیگراد است و در خاک شنی با مقدار کم مواد مغذی، شوری متوسط و pH=6-8.5 معمولا عملکرد مناسبی دارد.

میزان برداشت دانۀ کینوا در هکتار با توجه به شرایط کشت و کیفیت آب، 6-2 تن می‌باشد.

عمده مزایای کینوا برای انسان:

1. مقابله با مشکلات گوارشی
2. مناسب افراد حساس به گلوتن (به دلیل عدم وجود گلوتن)
3. همیار لاغری
4. ضد پیری
5. محافظت بدن و سیستم عروق خونی از کلسترول بد
6. مقابله با دیابت نوع 2 به دلیل وجود کرستین

هم اکنون در ایران یک بسته 250 گرمی از بذر کینوا با حدود قیمت 25000 تومان به فروش میرسد.

 

مطالب مرتبط:

1- فناوری‌های نوین کشاورزی (Autoprobe) نمونه بردار اتوماتیک خاک

2- پیوند باکتری دامی (Transfaunation)

3- تاج خروس (قدیمی اما جدید)