اگر به مزارع آمریکا بروید، شاید با دیدن گاوهایی که حفره‌هایی روی شکم خود دارند، شگفت‌زده یا حتی وحشت‌زده شوید.

این حفره‌های پیدا که توسط کشاورزان آمریکایی روی بدن گاوها تعبیه شده است، چه کارکردی دارند؟

زندگی گاوها و فرایند تولید شیر آنها، وابسته به زندگی همزیستی آنها با میکروب‌های داخل دستگاه گوارش آنهاست.

در این همزیستی گاوها انرژی مورد نیاز میکروب‌ها را تأمین می‌کنند و میکروب‌ها که شامل باکتری‌ها، پروتوزوآها و قارچ‌ها می‌شوند، به تخمیر و تجزیه مواد سلولزی که گاوها می‌خورند کمک می‌کنند.

حالا چه می‌شود اگر گاوی مریض شود و محتوای میکروبی دستگاه گوارشش تغییر پیدا کرده یا این فلور میکروبی را از دست بدهد؟ چگونه می‌شود به این گاو کمک کرد؟

در یک روش درمانی مرسوم در دامپزشکی موسوم به Transfaunation (پیوند باکتری دامی) محتوای میکروبی معده یک گاو به گاو دیگر منتقل می‌شود.

برای سهولت این فرایند، لازم است که گاوهای اهداکننده‌ای انتخاب شوند که دسترسی به شکمبۀ آنها بسادگی امکان پذیر باشد و درست به همین خاطر است که چنین سوراخ‌ها یا فیستول‌هایی روی بدن بعضی از گاوها تعبیه می‌شود.

برای درست کردن این سوراخ‌ها، گاو تحت بیهوشی موضعی، مورد عمل جراحی قرار گرفته و بعد برای اینکه فیستول بسته نشود، از یک تکه پلاستیک بادوام، ضدحساسیت و با استحکام موسوم به ” کانولا ” برای باز نگه داشتن لبه‌های فیستول استفاده می‌گردد.

روند انتقال (تزریق) باکتری‌های دامی (عصاره زرد) را به ترتیب در شکل‌های زیر مشاهده می‌کنید:

 

 

 

 

در ضمن با این فیستول‌ها می‌توان روی گاوها کار تحقیقاتی انجام داد و فرایند گوارش آنها را بررسی کرد و حتی داروها را مستقیما وارد معده آنها کرد.

کلیپ Transfaunation (پیوند باکتری شکمبه دامی)

#Transfaunation

این تکنیک علاوه بر گاو؛ بر روی گوسفند، اسب و بز نیز پیاده سازی می‌شود.

در طبیعت؛ فیل‌ها، اسب‌های آبی، کوالاها و پانداها با روده استریل دنیا می‌آیند و برای هضم پوشش گیاهی، نیاز به باکتری‌هایی دارند که آنها با خوردن مدفوع مادران خود به دست می‌آورند. این رفتار طبیعی Coprophagia نامیده می‌شود. معمولا این رفتار صرفا در ابتدای تولید صورت می‌گیرد اما ممکن است در طول زندگی حیوان نیز بنا به صلاحدید خود حیوان برای متعادل سازی فلور میکروبی معده، مجددا انجام شود.

این رفتار طبیعی و رایج در برخی از حیوانات پس از تولد و در تمام طول عمر ادامه می‌یابد مانند خرگوش و خوک. دلیل آنهم تامین برخی از مواد معدنی مورد نیاز بدن آنهاست که با تجزیۀ مواد خوراکی، قابلیت جذب بیشتری دارند.

این تکنیک که در انسان نیز کاربرد فراوانی دارد به نام پیوند باکتری مدفوع یا (FMT – Fecal Microbiota Transplant) به معنای انتقال مواد حاوی باکتری‌های مدفوعی و آنتی باکتریال طبیعی از یک فرد سالم به یک دریافت کننده بیمار است.

پیوند باکتری مدفوع با تاثیر موفقیت آمیز 90-85 درصد، در کسانی که آنتی بیوتیک‌ها بر روی آنها بی اثر شده و یا بیماری آنها بدلیل فقدان باکتری ناشی از حذف آنها با آنتی بیوتیک یا شیمی درمانی، عود کرده است، کاربرد بسیاری دارد.

در سال 2008 طی تحقیقی ثابت شد که بیماران پارکینسونی، پس از عمل FMT، کاهش مشهودی در علایم پارکینسون خود بروز دادند.

تکنیک‌های FMT و Transfaunation دارای عوارض جانبی نیز هستند که در صورت عدم رعایت موازن بهداشتی و غربالگری‌های لازم، این عوارض اجتناب ناپذیر خواهند بود.

مشکلاتی چون: عفونت‌های باکتریایی خونی، تب، تشدید بیماری التهابی روده در افرادی که آن بیماری را نیز داشته باشند، نفخ، اسهال، دفع نامنظم مدفوع، اتساع شکم، درد شکم، حساسیت به لمس، یبوست، دل درد و حالت تهوع.

اما باید توجه داشت که اکثر این بیماریها و مشکلات می‌بایست دارای منبعی باشند و صرفا با انجام صحیح این تکنیک در محیطی بهداشتی، بروز چنین عوارضی بسیار پایین خواهد بود.

کلیپ FMT (نحوه عملکرد تکنیک FMT چگونه است؟)

#FMT

در سال 2012، یک تیم از محققان از موسسه تکنولوژی ماساچوست، اولین بانک مدفوع عمومی در ایالات متحده با نام Open Biome را تاسیس کردند. پزشکان با یخ زدن و نگهداری نمونه مدفوع آماده استفاده، از آنها در درمان برخی بیماری‌ها همچون کلستریدیوم دیفیسیل و پشتیبانی از پژوهش‌های بالینی در آینده استفاده می‌کنند.

تاریخچه این درمان انسانی که بعدها به دامپزشکی نیز سرایت کرد به هزاران سال پیش برمی‌گردد که از چین و طب سنتی چینی سرچشمه گرفته است.

در سال 1958 اولین مورد از درمان موفقیت آمیز انسانی به کمک FMT در کلرادو امریکا به ثبت رسید.